Adenoid Vejetasyon

öZET :
Çalışmamızda 1996 yılı Ekim-Aralık ayları arasında 50 adenoid hipertrofili olguda çıkarılan adenoid dokuları histopatolojik olarak incelendi. Bu 50 olgu 2 grupta incelendi. 1. gruptaki 25 olguda adenoid hipertrofiyle birlikte efüzyon otitis media' da vardı. 2. grupta ise yalnızca adenoid hipertrofi vardı.
Aynı büyüklükte adenoid hipertrofili olmasına rağmen kulakları normal olan grupla, efüzyonlu otitis media bulunan grubun adenoid dokuları arasında histopatolojik olarak farklılıkların ortaya çıkarılması amaçlandı.
1. gruptaki olguların %....' ında germinal merkezlerde genişleme, %... " ında lenfoid fokkül artışı, %...' ında interselüler lökosit infiltrasyonu, %....' ında epitel erozyonu, %...' ında damarlaşma artışı bulundu. 2. grupta ise olguların %....' ında germinal merkezlerde genişleme, %...' ında lenfoid föküler artışı, %...'ında interselüler lökosit infiltrasyonu, %....'ında epitel erozyonu, % "ında ve artışı bulundu. Her iki grup arasında histopatolojik bulgular arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı (p>0.05). Bu bulguların ışığında selüloid hipertrofiye efüzyonel otitis media ilişkisinin farklılık yönlerinin araştırılması gerektiği kanısına varıldı.
SUMMARY :

We evaluated the adenoidal fissue histopathologically that was removed from 50 patients with adenoidal hypertrophy between October and December 1996. 50 patients were divided in to twp groups. 25 cases in the first group had adenoidal hyperrophy and otitis media with effusion and 25 cases in the second group had only adenoidal hypertrophy. We planned to find out the histopathological differences of the adenoidal tissue between the first and second groups.

özet:

summary:

gİrİş:
Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda adenoid vejetasyonlu hastalarda seröz otitis media araştırılmış ve bu çalışmalarda adenoid hipertrofi ve enfeksiyonlarının seröz otitis media gelişimindeki rolü çok defa tartışılmıştır. Bizim kliniğimizdeki bu çalışmada ise seröz otitis media gelişmiş ve gelişmemiş hastalardaki adenoid dokular incelemeye tabi tutulmuştur. Seröz otitis media gelişmiş çocuklardaki adenoid dokular ile seröz otitis media bulunmayan çocukların adenoid dokuları histolojik olarak karşılaştırılmıştır.

materyal ve metod:
Hastanemizin Kulak Burun Boğaz Kliniği'ne müracaat eden 50 adet adenoid vejetasyonlu çocuk hasta, çalışmaya tabi tutul­du. Bunların 25'inde seröz otitis media mevcut olup geriye kalan 25'inde mevcut değildi.Alınan adenoid doku materyalleri hastanemiz patoloji laboratuarında rutin parafin kesitlerinde hematoksilen eozin boyası ile boyanarak ışık mikroskopunda incelenmiştir.
Hıstopatolojık bulgular:
Seros otitis medialı hastaların adenoid dokularının histolojik tetkikinde yaygın olarak follikül hiperplazisi mevcuttu (Resim1). Bunların beş tanesi haricinde diğerlerinde germinal merkez genişlemesi ile birlikte bariz follikül hiperplazisi görülmekteydi.Diğerlerinde follikül hiperplazisi bariz değildi.Bütün vakalarda kronik iltihap, iki tanesinde belirgin olmak üzere lenfoid doku içerisinde fibröz doku artımı görülmüştür.Fibrozis genelde hafif seviyede ve düzensiz damarlanma artışı ile beraberdi.Ayrıca yüzey epiteli incelendiğinde çok katlı yassı epitel veya yüksek prizmatik transisyonel epitel dokusunda erezyonlar,epitel hücreleri arasında nötrofil lökositler veya len­fositler, bazen öncelikle çok katlı yassı epitel dokusunda intrasellüler ödeme rastlanmıştır.(Tablo 1)
VAKA NO
EPİTEL
EREZYONU
EPİTEL HüCRELERİ ARASINDA LöKOSİTLER
DAMARLAN- MA
ARTIMI
NOTROFİLLER
GERMİNAL MERKEZ
GENİŞLE MESİ
LENFOİD FOLLİKüL ARTIŞI
1
+
+
+
+
+
-
2
+
++
+
+
++
+
3
±
+
±
+
++
+
4
+
+
±
+
++
+
5
+
+
+
+
+
+
6
-
-
+
-
+
-
7

+
+
+
++
+
8
+
+
-
+
+
-
9
-
+
+
+
+
-
10
+
+
+
+
++
++
11
+
+
+
+
+
+
12
-
-
-
+
++
+
13
-
-
+
+
+
+
14
+
+
-
+
+
+
15
+
+
+
+
++
+
16
-
+
+
+
+
+
17
-
+
+
+
+
+
18
+
+
-
+
++
+
19
+
-
-
+
++
+
20
-
-
-
-
++
++
21
+
-
+
-
+
+
22
+
+
+
+
++
+
23
+
+
+
+
+
-
24
-
+
+
+
+
-
25
+
+
+
+
+
-

.Tablo:1Seröz otitli hastalarda belli başlı patolojik bulgular.

Seröz otit olmayan çocuklardan alınan adenoid vejetasyon materyalinde yine germinal merkezlerde genişleme ile karakterli follikül hiperplazisi mevcuttu. (Resim 2) Hemen hemen tüm vakalarda (20 sinde) lenfoid doku içinde düzensiz şekilde yeni damar oluşumu, damar dolgunluğu, yüzey epitelinde erezyonlar ,epitel hücreleri arasında lenfosit ve polimorf nüveli lökositler mevcuttu.Gerek seröz otitli gerekse normal vakalarda tonsil kriptalarında genişlemeler,bazen lenfoid doku içerisinde nötrofil lökositler görülmekteydi.Belirgin abseleşme bulgusuna rast­lanmadı.(Tablo 2)

VAKA NO
LENFOİD FOLLİKüL ARTIŞI
EPİTEL EREZYONU
EPİTELHüC-RELERİ
ARASINDA LöKOSİT
DAMARLAN MA ARTIMI
GERMİNAL MERKEZ GENİSLEMESİ
LENFOİD DOKUDA NöTROFİL
1
+
+

++

2
-
+
++
++
++

3
+
+
+
+
++
+
4
++
+
++
++
++
++
5
++
+
++

++

6
±
+

+
+
+
7
++
+
++
++
+
+
8
-
±

++
++

9
-
+

+
++
+
10
+
+
++
+
++

11
+
+

++

+
12
++
++

13
-
+

++
++
++
14
+
+
+
+
++
+
15
++
+

+
+
++
16
+
+
+
++
++
+
17
+
+

+
++

18
++
+
+
++
+

19
+
+

+
+

20

+
+
++
++
21
++
+

++
+
+
22
+

+
++
++
+
23
+
+
+
++
+

24

+

++
++
++
25
++
+
++

+

TABLO 2 : Seröz otitli olmayan hastalarda belli başlı patolojik bulgular

Tüm vakalarda lenfoid doku arkitektürünü matür lenfositler ve bazı vakalarda silinmekle beraber tamamen ortadan kalkmayan lenfoid folliküller oluşturmak­taydı.Dolayısıyla malignite yönünden bir gelişme görülmedi.
Her iki gurup histolojik yönden mukayese edildiğinde, seröz otitis media olan­larda adenoid vejetasyon histolojisinde diğerlerine göre spesifik bir bulguya rastlanmamıştır.
tartişma:
Hipertrofik adenoidler östaki tüpü orifislerini tıkayarak,orta kulakta enfeksiyona sebep olabileceği gibi paranasal sinüs ventilasyonunu bozarak sinüs enfeksi­yonuna yol açabilir.Adenoid dokusunun büyüklüğünün yol açtığı semptomlar hastanın yaşına ve nazofarenksin anatomik ölçülerine göre değişebilir.
Seröz oti­tis media etyolojisine bakıldığında başlıca nedenler: üst solunum yolu enfeksi­yonları, akut ve kronik adenoidit,adenoid hipertrofisi,akut ve kronik sinüzit,nasal septumda posterior deviasyon,östaki tüpü stenozu,yarık damak ve diğer damak anomalileri,damak kaslarının paralizileri,nazofarenks tümörleri ve allerjidir.Eğer adenoid dokunun hipertrofisi ve iltihabi konjesyona bağlı büyümesi tuba ostiumlarını tıkayacak derecede olursa seröz otitis media oluşumuna neden olabilir.Deneysel östaki tıkanıklıkları ile orta kulakta effüzyonlu enfeksiyonlar oluşturulabilmiştir.(1)
Adenoid dokusunun ileri derecede hipertrofik veya hiperplastik olmadığı bazı hallerde de yine adenoid dokunun kolayca enfekte olması ,komşu mukozaları da etkileyeceğinden ostium faringeum tubaların çevresinde de konjesyon ve ödem oluşabilir.Buradan da anlaşılan adenoid dokunun enfeksiyonlarının da seröz otite yol açabileceğidir.Yapılan bir çalışmada nazofarenks ve orta kulaktaki bakteriler arasında pozitif bir korelasyon tesbit edilmiştir.(2,3) östaki tüpü ağzına doğru genişlemiş adenoidler tüp ağzını tıkayarak orta kulak aerasyonunu bozar,orta kulakta vakum oluşturur ve serum transudasyonuna yol açar.(4) Tüm vejetasyonlar da seröz otit nedeni olmamaktadır.
Yaptığımız bu çalışmada histolojik incelemede, seröz otiti olan ve olmayan vakalar arasında adenoid hiperplazisi (Tablo 3) veya enfeksiyon bulguları (Tablo 4) açısından Fischer's exact test ile anlamlı fark bulunamamıştır. Daha önce Ferwat isimli bir araştırmacının yaptığı bir çalışmada seröz otitli 39 hastanın adenoid dokuları ile 29 kişilik kontrol gu­rubunun adenoid dokuları karşılaştırılmış ,bu iki gurupta adenoid dokuların ağırlıkları arasında fark bulunamamıştır.(7) Buna göre adenoid hiperplazisi ve enfeksiyonu bazı yardımcı etkenler olmadan tek başına tuba fonksiyonlarını bozmayabilir.Kimi zaman ilave etkenler gerekmektedir.Phillips adlı bir başka araştırmacı yaptığı çalışmada, yine seröz otitli olan ve olmayan çocukların adenoid dokularında hacimsel fark bulamamış ancak bunların postnazal hava yollarında yapısal fark bulmuştur.(8)
Bu arada genel bir görüş olarak adenoi­dektomi seröz otitis media tedavisinde önemli bir yer tutmaktadır.İngiltere'de 40 otolaringolog arasında yapılan bir ankette adenoidektominin en önemli tedavi şekli olarak kullanıldığı ortaya çıkmıstır.(9) Bundan başka seröz otitli çocuklar­daki işitme azlığı üzerine yapılan bir çalışmada da adenoidektominin bu çocuklarda işitmeyi önemli ölçülerde düzelttiği görülmüştür.(5)

HİSTOPATOLOJİK BULGU
SOM'Lİ
NORMAL
p*
Germinal merkez genişlemesi
25
23
0.49
Lenfoid follikül artışı
19
19
1.2
TABLO 3 :SOM lı ve SOM olmayan hastalarda hiperplazi bulguları
* Fischer exact test

HİSTOPATOLOJİK BULGU
SOM'Lİ
NORMAL
p*
Epitel erezyonu
15
22
0.05
Epitel hücreleri arasında lökositler
19
13
0.13
Damarlanma artımı
17(±2)
21
0.3
Nötrofiller
22
22
1.3
TABLO 4 : SOM lı ve SOM olmayan hastalarda enfeksiyon bulguları
* Fischer exact test

sonuç:
Seröz otitis medialı çocuklarda adenoid doku hipertrofisi ve adenoid enfeksi­yonu, orta kulak enfeksiyonunun nedeni olabileceği gibi buna ilave olan bazı et­kenler olmadan tek başına adenoid doku orta kulak enfeksiyonu oluşturamayabilir.

Referanslar:

1)Sade J,Carr Cd,Senturia BH.Middle ear effusions produced experimentally in dogs.I.Microscobic and bacteriologic findings,Ann.Otol.Rhinol.Laryngol.1959;68;1017-27
2)Lundgren K.Ingvarsson l. Microbiology of acute otitis me­dia.Amsterdam,The Netherlands:Kugler,1986:175-9
3)Bernstein,Dryja DM,Loos BG,DickinsonDP.Restriction fragment mappingof nontypableHaemophilus İnfluenzae :a newtool to study this middle ear patho­gen-Otolaryngol.Head Neck Surg. 1989;100;200-6
4)Politzer A.Diseas of the ear.Philadelphia,Pa:lea Brothers,1903
5)Mav A.R,Herod R.The effect of adenoidectomy,tonsillectomy and grommets on otoscopic,impedance and audiometric findings in glue ear.İn:Sade J,ed.Acute and secretory otitis media.Amsterdam,the Netherlands:Kugler,1986 :539-43
6)Fiellau-Nikolajsen m,Felding JU,Fischer HH.Adenoidectomy for eustachian tube dysfunction:Long term results from a randomized controlled trial.İn:Lim DJ,Bluestone CD,Klein JO,Nelson JD,eds.Recent advances in otitis media with effusion.Philadelphia,Po:BC Decker,1984:302-5
7)Gervat J.The structure and function of the nasopharyngeal lymphoid tissue with special reference to the etiology of secretory otitis.J Laryngol.Otol.1975;89:169-74
8)Gates GA,Avery CA,Prihoda TJ.Effect of adenoidectomy upon children with chronic otitis media with effusion.Laryngoscope 1988;98:58-63
9)Hibbert J.(1977) The current status of adenoidectomy a survey along oto­laryngologist.Clin.Otolaryngol.2,239-247
Resim 1:Seröz otiti olan bir çocuktan alınan adenoid vejetasyonun histolojik görüntüsü:Ortada genişlemiş follikül merkezi görülmektedir.H&E x10
Resim 2:Seröz otiti olmayan bir vakadan alınan mikrofotografide adenoid lenfoid dokusunda satıhta yer yer damar proliferasyonu ve epitel erezyonu görülmektedir.

* Haseki Hastanesi Kulak Burun Boğaz Kliniği
** Haseki Hastanesi Patoloji Kliniği