Ariflerin Satrancı

Müslüm Karabacak hocamızdan aldığım “Ariflerin satrancı” kitabı çok ilgimi çekti. Bu kitaptan bahsetmek isterim. 

İnsanoğlu inişli çıkışlı yolları kat eden bir yolcu misali her aldığı nefeste sonun başlangıcına doğru ilerliyor. Ömrümüz ne kadar, daha ne kadar yaşayacağız bilmiyoruz. Bu konuda sürekli nefis muhasebesi yapmamız gerekiyor. Hayat bu anlamda sürprizlerle dolu. Ne yapalım ki, Emr-i Hak vaki oluncaya kadar sıratı müstakim üzerinde olalım.   

Hakka vuslat sıratı müstakim sonucu elde edilebilecek kutlu kavuşmadır. Bu ise bir ömür boyu mücadeleyi gerektirir. Yolculuğun zorluğunu, ünlü mutasavvıf Muhiddin İbnül Arabi tarafından geliştirilmiş olan Satranc-ı Urefa yani Ariflerin Satrancı adlı oyuna bakarak da anlayabiliriz.

Satranc-ı Urefa’da amaç “sevgiliye kavuşmak”tır. Buradaki sevgili yüce yaradandır. Satranc-ı Urefa’nın en zirvedeki mertebesine “Visal” denir.

Oyun, üzerinde ok ve yılan işaretleri bulunan bir levha üzerinde oynanıyor.

Bu satrançta ilerlemek için “ok” işaretlerini kullanmak gerekiyor. 

“Yılan” işaretleri ise insanın düşüşüne neden oluyor. 

Yılan insanın kötü hallerini, ok ise insanın iyi hallerini temsil ediyor.

Sizlerin de temin etmesini tavsiye ederim.

Oyunda derece/yükseliş duraklarından örnek verelim. Cefâ'dan Safâ'ya, Ahlak-i Hamide'den Cemal'e. Sadâkat'tan Feraha, Vefâ'dan Esrâr'a, Mücâhede'den Müşahede'ye, Muhabbet'ten VİSÂL'e kavuşturur.

Dereke/düşüş duraklarından örnekler ise, Kin Düzah'a, Hased Mihnet'e, Ağyâr Kavga'ya, Nifak Hicran’a, Gurur Zillet'e düşürür.

Yolculukta, gururlanma, kendini beğenme, böbürlenme gibi durumların oluşabileceği ya da bizzat oluştuğu basamaklar bulunur ve buralarda yılanlar bekler. Bu durumda basamak kaybedilir. Bazı durumlarda ilk basamağa kadar inilebilir. Bazen ise sona ulaştırıcı basamaklara gelinir ve buralardan visale ulaşılabilir. 

Ez cümle, kulluk imtihanı son nefese kadar devam ediyor. Bu konuda Haydar Baş hocamızın yetiştirmiş olduğu arif insan Celal Mısır hocamızın dilinde pelesenk ettiği bir duası vardı. Allah encamımızı hayr eylesin derdi. 

Bizim de duamız yarabbi sonumuzu hayr eyle duasıdır.