Dış kulak yolu muayenesi

Yrd. Doç. Dr. Ahmet Hamdi Kepekçi

Yeni Yüzyıl Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu

A.Alın Aynası

Kulak muayenesi basit olarak alın aynası ve spekulum yardımıyla yapılabilir. Alın aynası-spekulum sistemi (Şekil 2) ile DKY ve patolojilerinin iki gözle görülmesini sağlar. Bu metodla görüntü üç boyutlu olarak algılanır. Ayrıca boşta kalan el ile DKY'ye müdahale edilebilir. Aspirasyon, buşon temizlenmesi ya da topikal ilaç uygulanması bu yolla mümkündür.

B. Otoskop

İçinde ışık kaynağı ve mercek sistemi olan kulak muayene aletidir. Otoskoplar kolay taşınabilen, spekulumu, aydınlatması ve taşıdığı mercek vasıtasıyla büyütme olanağı da sağlayan, kullanılması kolay ve ucuz muayene araçlarıdır.

Otoskopik DKY ve kulak zarının genel muayene için tasarlanmıştır. Muayeneden önce uygun ve steril bir spekulum seçilmelidir. Birkaç odyolojik değerlendirme prosedüründe dış kulak yoluna prob yerleştirmek gerekir. bunun içinde DKY’nin uygun olduğu kulak kanalına prob yerleştirmenin kontrendike olmadığının bilinmesi gerekir.

KBB hekimleri olsun odyometristler olsun ihtiyaç halinde en çok kullanılan muayene aracı otoskoplardır.

Otoskoplar enerji kaynaklarına göre çeşitlere ayrılırlar. duvar tipi, masa üstü otoskoplar olduğu gibi daha yaygın olarak kullanılan otoskoplar ise pil ile çalışanlardır. otoskoplarda ampüllerin yerleri de değişik olabilir. Işığı sağlayan ampul gövdenin içinde olabildiği gibi, otoskop gövdesinin üstünde merceğin hemen arkasında da olabilir. Ampulün gövde içinde muayene eden kişinin görüş alanı dışında bir yere yerleştirildiği otoskoplarda görüntü daha net sağlanır

DKY muayenesi esnasında nelere dikkat edilmelidir:

DKY muayenesinin başarılı olması için DKY ve kulak zarının anatomisine uygun olarak hareket edilmesi gerekir. DKY konka aurikula’dan başlayıp kulak zarına kadar devam eder. DKY’nın çocuklarda 2/3 dış kısmı, erişkinlerde ise 1/3 dış kısmı kıkırdak yapıdadır. bu iki kısım birbirine fibröz bağ ile bağlanır. DKY’nin iç kısmı kemik yapıda olup, gelişimi belli bir yaşa kadar devam ettiği için kulak zarı daha derine yerleşmiştir. DKY düz bir ekseni yoktur; kıkırdak ile kemik kısım arasında bir açı vardır. Otoskopik muayenede DKY eğriliğini düzeltecek manevra yapılarak kulak zarı görülebilir. Çıplak gözle veya otoskopla yapılan muayenede, hastanın DKYnun kıkırdak kısmına girebilecek en geniş çaplı spekulum kullanılmalıdır.

Çıplak gözle veya otoskopla yapılan muayenede dikkat edilecek hususlar:,

Hhastanın dış kulak yolunun kıkırdak kısmına girebilecek en geniş çaplı spekulum kullanılır.

Spekulum sokulmadan önce aurikula, dış kulak yolunun kıkırdak kısmının eğimini düzleştirmek amacıyla erişkinlerde yukarı ve arkaya, çocuklarda ise aşağı ve arkaya doğru çekilir.

Spekulumun uç kısmının dış kulak yolunun kemik kısmına teması şiddetli ağrıya neden olacağı için manipülasyondan önce dış kulak yolu iyice aydınlatılır ve kanalın normal olup olmadığına bakılır.

Spekulum sol elin baş ve işaret parmakları arasında tutularak dairesel hareketlerle, burgu gibi çevrilerek nazikçe dış kulak yoluna yerleştirilir.

DKY alt duvarını inverve eden Arnold siniri (10. kranial sinirin aurikular dalı) spekulumla muayene esnasında uyarılarak öksürük refleksinin uyanmasına yol açabilir.

Dış kulak yolu kıkırdak kısmını örten deride kıl, ter, yağ ve serumen bezleri olduğu için spekulumun ucu bu alanı geçmiş olmalıdır. Kemik kısmı örten deri ise incedir ve periostun üzerini örter; kıl, yağ ve serumen bezleri de burada bulunmaz. bundan dolayı spekulum bu deriye tahriş ettiği zaman ağrıya yol açar.

Kulak zarı muayenesinde: Manibrium mallei, Malleus’un processus brevis’i, Umbo, Politzer ışık üçgeni gözden geçirilir.

DKY kemik kısmının eğimi fazla olduğu takdirde zarın ön kadranları görülemeyebilir.

Yeni doğanlarda DKY tam gelişmemiştir. Ayrıca kulak zarı erişkinlere göre çok daha oblik pozisyondadır. Spekulum çok derine yerleştirilirse kulak zarı, hatta kemikçikler zarar görebilir.

C. Mikroskopik muayene

D. Endoskopik Muayene:

Manevralar:

Valsalva manevrası: Test yapılacak kişi ağız ve burun kapalı iken dışa nefes vermeye çalışır. hava dışarı çıkamaz ve hava eustachi borusuyla orta kulağa gider.

Frenzel Manevrası: Ağız ve burun kapalı iken ağız tabanındaki adaleleri kasarak genizdeki hava Eustachi borusu yoluyla orta kulağa yollanır.

Edmons Tekniği: Valsalva ya da Frenzel manevralarını yaparken alt çeneyi öne doğru çıkartılmasıdır. her iki manevranın etkisini daha da arttırır.

Toynbee manevrası: Ağız ve burun kapalı iken yutkunulur.

Özet

İşitme ölçümünde ilk muayene edilmesi gereken dış kulak yoludur (DKY). Odyometrist DKY’nun açık olduğunu göremediği takdirde kulak burun boğaz uzmanı ile konsültasyon halinde olmalıdır. DKY açık olmadığı takdirde tabloya ek olarak iletim tipi işitme kaybı görülecektir. DKY muayenesi alın aynası, el ve cerrahi otoskopu, cerrahi mikroskop ve endoskop ile yapılabilir. Odyometrist için en uygun olan yöntem el otoskopu ile DKY’nun açıklığına bakmaktır. Muayenede DKY görülebildiği gibi orta kulağa ait olan bazı yapılar hakkında da bilgi sahibi olunabilir. DKY’da yabancı cisim, cilde ait hastalıklar olabilir. En sık karşılaşılan sıkışmış serumendir.

Otoskopik muayene ile DKY ve kulak zarının muayene edilmesidir. DKY deki atrezi, darlık, yabancı cisimler, serumen ve debrisler teşhis edilir. Teknolojinin ilerlemesi ile otoskopun yanında mikroskop ve endoskoplar da yoğun olarak kullanılmaktadır. her metodun kendine göre üstünlükleri vardır.

Sorular

Aşağıda sorudaki cümlede verilen bilgiler doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız

1) ( ) Spekulum Yeni doğanlarda çok derine yerleştirilirse kulak zarı, hatta kemikçikler zarar görebilir.

2)Dış kulak yolu muayenesi hangi metodlarla yapılır

A)………….

B)…………

C)…………

D)…………

3)Aşağıdaki boşlukları uygun olan kelimeleri yazınız.

A)Hastanın dış kulak yolunun kıkırdak kısmına girebilecek ……………………. çaplı spekulum kullanılır.

B)Spekulum sokulmadan önce aurikula, dış kulak yolunun kıkırdak kısmının eğimini düzleştirmek amacıyla erişkinlerde ……………………………, çocuklarda ise …………………………….. doğru çekilir.

4)Bebeklerde kulak zarını görebilmek için ne yapılmalıdır?(5 puan)

A)Aurikulayı aşağı öne çekmeli

B)Aurikulayı yukarı öne çekmeli

C)Aurikulayı aşağı arkaya çekmeli

D)Aurikulayı yukarı arkaya çekmeli

5) Erişkinlerde kulak muayenesinde kulak zarını görebilmek için ne yapılmalıdır? (5 puan)

A)Aurikulayı aşağı öne çekmeli

B)Aurikulayı yukarı öne çekmeli

C)Aurikulayı aşağı arkaya çekmeli

D)Aurikulayı yukarı arkaya çekmeli

6) Spekulumla muayene sırasında hastada hangi refleks ortaya çıkabilir? (5 puan)

A)Öksürük